Chứng sợ ngủ xuất hiện ở những người thường gặp ác mộng hoặc tê liệt khi ngủ. Những người bị chấn thương cũng có khả năng mắc chứng sợ ngủ.
Người mắc chứng sợ ngủ thường lo sợ về những điều sẽ xảy ra, những việc họ sẽ làm khi rơi vào giấc ngủ như ác mộng hoặc mộng du. Chứng sợ ngủ cũng là một dạng rối loạn ám ảnh chuyên biệt (Specific phobia). Đây là một nỗi sợ hãi của một người đối với một vật, một tình huống hoặc một con vật cụ thể nào đó. Những người mắc rối loạn ám ảnh chuyên biệt đều cảm nhận được rằng cảm giác lo sợ thường bị khuếch đại lên quá mức so với chính bản thân mối nguy thật.
Cả chứng sợ ngủ lẫn và chứng lo âu về giấc ngủ (Sleep anxiety) đề có điểm chung là cảm giác sợ hãi khi đi ngủ. Tuy nhiên, người mắc chứng lo âu khi ngủ thường lo lắng vì họ thường phải đánh vật với giấc ngủ, rất khó khăn để có thể ngủ đủ giấc. Trong khi đó người mắc chứng sợ ngủ thường có cảm giác lo sợ những điều xấu sẽ xảy ra khi họ chìm vào giấc ngủ.
Người có tiền sử bị rối lọan cận giấc ngủ (parasomnia) có nguy cơ cao mắc chứng sợ ngủ. Đây là một rối loạn giấc ngủ mãn tính, biểu hiện phổ biến ở chứng rối loạn ác mộng và tê liệt khi ngủ. Những người mắc rối loạn cận giấc ngủ thường sợ hãi khi ngủ vì họ sợ lại phải trải qua những cảm xúc tiêu cực khi ngủ.
Những rối loạn giấc ngủ khác như rối loạn mất ngủ cũng làm gia tăng nguy cơ sợ ngủ. Ngoài ra bạn cũng có nguy cơ mắc chứng sợ ngủ như:
Các chuyên gia cũng không biết đích xác có bao nhiêu người mắc chứng sợ ngủ. Ước tính tại Mỹ có khoảng 40 triệu người mắc các chứng rối loạn giấc ngủ mãn tính và có khoảng 12% người lớn mắc rối loạn ám ảnh chuyên biệt. Rối loạn ám ảnh chuyên biệt thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới.
Đến nay các chuyên gia hầu như vẫn không thể biết nguyên nhân chính xác của chứng sợ ngủ là gì. Có nhiều yếu tố tác động đến chứng sợ ngủ như:
Một số người bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương (post-traumatic stress disorder - PTSD) cũng có thể sẽ sợ ngủ. PTSD có thể gây ra những giấc ngủ kinh hoàng, mộng du hoặc những xáo trộn trong giấc ngủ khác dẫn đến người mắc PTSD sợ phải ngủ.
Các triệu chứng cơ bản thường gặp là người mắc thường rất căng thẳng khi nghĩ về giấc ngủ hoặc cố đi ngủ.
Rối loạn ám ảnh chuyên biệt đôi khi cũng gây ra một số triệu chứng về thể chất. Trong một số tình huống, người mắc có thể bị một cơn hoảng loạn ập đến bất ngờ, gây ra nhiều triệu chứng về thể chất như:
Với trẻ em, khi trẻ sợ đi ngủ, chúng cũng có thể có nhiều biểu hiện như:
Để chẩn đoán chứng sợ ngủ, người điều trị sẽ hỏi bạn những câu hỏi như:
Quản lý và điều trị chứng sợ ngủ
Việc điều trị chứng sợ ngủ cũng tương tự như điều trị rối loạn ám ảnh chuyên biệt với nhiều phương pháp như:
Một số loại thuốc cũng được sử dụng đễ giảm các triệu chứng lo âu. Các loại thuốc này thường được dùng kèm với một phương pháp trị liệu nào đó.
Việc thiếu ngủ trong thời gian dài sẽ gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiê trọng và làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như: trầm cảm, tiểu đường, đột quỵ, tăng huyết áp, đau tim, béo phì.
Nhiều người mắc chứng sợ ngủ còn đồng thời lạm dụng một thứ chất nào đó mà họ dùng để cố ngủ. Nếu không điều trị chứng sợ ngủ, nhiều khả năng người mắc có nguy cơ nghiện một loại thuốc, chất nào đó, lạm dụng cần sa hoặc nghiện rượu.
Đến nay hầu như không có phương pháp nào có thể trị dứt điểm chứng sợ ngủ. Với một số người, việc áp dụng phương pháp điều trị giúp các triệu chứng giảm đi hoặc biến mất. Một số người khác chọn cách quản lý chúng trong dài hạn.
Mặt khác, chứng sợ ngủ là không thể phòng ngừa. Tất cả nững gì bạn có thể làm là xây dựng lối sống lành mạnh và thực hành tốt vệ sinh giấc ngủ sẽ giúp bạn ngủ chất lượng hơn. Một số quy tắc đơn giản có thể giúp bạn ngủ ngon như:
Nguồn tham khảo:
Somniphobia (Fear of Sleep): Causes, Symptoms & Treatment (clevelandclinic.org)
